OFE. Czy pozostały na nich jakieś pieniądze? Czy będzie można je odzyskać?

Powrót

Dodane 03 maja 2022

Aby nakreślić powód powstania artykułu pozwolę sobie przytoczyć kilka cytatów, które regularnie słyszę podczas pracy:
• „Przecież emerytura będzie z ZUSu, OFE się skończyło!”
• „Panie Patryku, jeden z rządów zabrał wszystko z naszych kont OFE, więc co mnie to obchodzi?”
• „OFE było tylko skokiem na nasze portfele, to wina Tuska!”

Drogi czytelniku, czy któryś z cytatów wydał Ci się bliski? A być może myślisz podobnie?

Rzadko spotykam się z odmiennym stanowiskiem w tym temacie. Skoro w rzeczywistości jest inaczej, to skąd to wynika i czy ta wiedza jest dla nas cokolwiek warta?

Większość Polaków doskonale pamięta końcówkę 2013 roku, kiedy to rząd PO-PSL rozmontował system Otwartych Funduszy Emerytalnych wprowadzając ustawę z dnia 6 grudnia 2013 roku. Ustawa weszła w życie 3 lutego 2014 roku. Skutkiem był transfer 153 miliardów złotych (co stanowiło 51,5% posiadanych aktywów) z OFE do ZUS^[1]. Czy to dużo? Kwota wystarczyłaby na pokrycie programu 500+ od początku jego wprowadzenia tj. 2016 do połowy 2018^[8]. Głównym celem ustawy było obniżenie długu publicznego (a raczej zastąpienie go tzw. długiem ukrytym)^[5]. Upraszczając – wartość aktywów, którą stracili Polacy zapisano na specjalnym subkoncie w ZUS, aby emeryci mogli w przyszłości z tych środków skorzystać. Do tego dodano tzw. Suwak bezpieczeństwa, który stopniowo na 10 lat przed emeryturą przekazuje pieniądze na konto ZUS^[2]. Zaufanie do instytucji publicznych i aktualnego rządu spadło, a OFE przestało mieć większe znaczenie dla Polaków. Warto nadmienić, iż w 2014 roku każdy mógł wybrać czy jego część składki emerytalnej będzie odprowadzana do ZUS, czy OFE. Ponadto, decyzję będzie można zmienić podczas tzw. okienek transferowych. Pierwsze takie okienko miało miejsce w 2016 roku, a kolejne 4 lata później. Na podstawie własnej obserwacji stwierdzam, iż większość osób jest pewna, że decyzja ta dotyczyła przeniesienia wszystkich środków z OFE do ZUS, a nie przekazywanej co miesiąc składki emerytalnej^[6]. W mediach przeważająco nie podnoszono kwestii pozostałych po przekształceniu środków. Chociaż stanowiły one 150 miliardów złotych!

Ile zarobiły dla Nas OFE? Jak sprawdzić stan środków?

Od 1999 do 2021 roku fundusze inwestycyjne Otwartych Funduszy Emerytalnych wypracowały średnio 339% zysku. Różnica w stopach zwrotu między najlepszym a najgorszym funduszem to prawie 70 punktów procentowych. Jeśli byłeś w OFE od 1999 roku, to do czasu dokonania reformy statystycznie wpłaciłeś 22.000zł, a zyskałeś około 12.000zł. Oznacza to, że w ciągu 15 lat zyskałeś dodatkowe 37,5% kapitału^[3]. Teraz wartość aktywów netto kont OFE oscyluje w granicy 180 miliardów złotych. Wydaje się, że wzrost wartości kont o 30mld od 2014 roku to niewiele. Należy jednak wziąć pod uwagę ilość przekazywanych środków do ZUS w związku z przechodzeniem Polaków na emeryturę. Przeliczając zysk na najlepszy fundusz w perspektywie całościowej – 10zł, które w pierwszym dniu działania znalazło się na koncie OFE, wzrosło do 52,81zł (na dzień 31.03.2022). Gdyby nasze pieniądze powędrowały do ZUSu, to nie wypracowalibyśmy żadnego zysku per se. Środki odprowadzone do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podlegają co prawda corocznej waloryzacji, nie generują jednak zysku, gdyż nie są inwestowane^[9].

Teraz być może zastanawiasz się, jak możesz sam sprawdzić wartość swoich środków na koncie OFE. Aby sprawdzić czy jesteś członkiem OFE oraz gdzie znajduje się Twój fundusz, najłatwiej będzie zalogować się na swoje konto na PUE ZUS (zakładka „ubezpieczony” i sekcja „OFE”). Ewentualnie można do ZUSu zadzwonić i poprosić o taką informację. Ilość środków na koncie również można sprawdzić na koncie ZUS^[7]. Kiedyś, aby sprawdzić stan naszego konta należało zalogować się na stronie wybranego przez nas funduszu.

Co można zrobić z pieniędzmy na koncie?

Dowiedziałeś się więc ile i czy posiadasz środki na koncie OFE. Zastanawiasz się pewnie do czego jest mi ta wiedza potrzebna? Czy da się je wypłacić? Jeśli wcześniej nie miałeś o tym pojęcia, to sam fakt świadomości istnienia tych pieniędzy buduje dodatkową cegiełkę przyszłości finansowej i emerytalnej. W tej chwili większość Polaków nie ma możliwości wypłacenia środków jak z konta bankowego (większość oznacza, że są w tej kwestii nie tak rzadkie wyjątki!). Nie wiemy jednak, co przyniesie w tej sprawie najbliższa przyszłość. OFE na pewno nie zapewnią nam emerytury pod palmami, jaką kiedyś obiecywali nam sprzedawcy i reklamy. W ostatnim roku kilkakrotnie podchodzono do likwidacji OFE za każdym razem odwlekając pomysł na później.

Jest to pierwszy wpis dotyczący tematu Otwartych Funduszy Emerytalnych. W kolejnych artykułach (przykłady poniżej) dowiesz się, co dalej będzie się działo z OFE i naszymi środkami.

a. Po co istnieje tzw. subkonto w ZUS?
b. OFE potrafi działać trochę jak ubezpieczenie na życie!
c. Czy wiesz że część emerytury… podlega dziedziczeniu?
d. Likwidacja OFE i gdzie trafią nasze środki?
e. Błędy, zła konstrukcja i bolączki OFE – dlaczego nie spełniły swojej roli?